vnhsge-2018

PythonPandasNumPyPlotlySciPyMySQLMicrosoft ExcelPower Bi

Phân tích điểm thi THPT Quốc Gia 2018

07/2018 - 07/2024

I. Đặt Vấn Đề

Kỳ thi THPT Quốc Gia (2015 – 2019) là một kỳ thi quan trọng đối với học sinh THPT, với mục đích xét tốt nghiệp và làm cơ sở để xét tuyển vào các trường Cao đẳng, Đại học. Sau khi kết thúc kỳ thi, Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) sẽ công bố điểm thi trên các trang thông tin điện tử để thí sinh và giáo viên có thể đánh giá kết quả. Tuy nhiên, kết quả phân tích phổ điểm thi trong những năm gần đây chưa phản ánh đúng theo mục tiêu của kỳ thi khi lấy kết quả của toàn bộ thí sinh để đánh giá. Bài viết này sẽ tập trung vào việc đề xuất phương pháp phân tích phổ điểm một cách chính xác hơn theo từng nhóm điểm thi, và trình bày một số vấn đề còn bất cập khi tổ chức kỳ thi.

1. Phổ điểm môn thi: Sự khác biệt về mục tiêu của thí sinh

2. Phổ điểm khối thi: Vấn đề trong tổng hợp điểm thi

Từ những vấn đề nêu trên, bài viết đề xuất phương pháp phân tích phổ điểm một cách chính xác hơn theo từng nhóm điểm thi thông qua việc lọc điểm thi. Ngoài ra, bài viết cũng trình bày một số vấn đề còn bất cập khi tổ chức kỳ thi, nhằm góp phần cải thiện độ chính xác và công bằng trong đánh giá kết quả của kỳ thi THPT Quốc Gia.

II. Tổng quan về dữ liệu

1. Phương án lọc dữ liệu điểm môn thi tốt nghiệp & môn thi xét tuyển

[!WARNING] Tránh sai lệch dữ liệu (Data Bias): Theo thống kê, có khoảng 90% thí sinh lựa chọn các tổ hợp A00, A01, B00, C00, D01 và chỉ có 10% cho các tổ hợp khác. Nếu sử dụng toàn bộ các tổ hợp hiện có để xét tuyển thì kết quả có xu hướng chọn 3 môn cao nhất của mỗi thí sinh, kết quả có thể không chính xác và hiệu quả nếu xảy ra đồng thời hai trường hợp sau:

2. Thu thập và xử lý dữ liệu

III. Phân bố điểm thi lý tưởng cho kỳ thi THPT Quốc Gia

1. Yếu tố khách quan

Trọng số của bài thi THPT dùng để xét tốt nghiệp

Tính chất của bài thi

2. Yếu tố chủ quan

Khác biệt yêu cầu về điểm số

Chất lượng giáo dục không đồng đều

3. Tránh nhầm lẫn với phổ điểm có tính phân hóa và phổ điểm chưa chuẩn

4. Mô phỏng phổ điểm

image

image

5. Xác định mục tiêu của các phổ điểm

Điểm thi tốt nghiệp

Điểm thi xét tuyển

Khối thi xét tuyển

IV. Phân tích

1. Đánh giá chung về kết quả thi THPT Quốc Gia 2018 (Chứng minh Giả thuyết: Mỗi thí sinh có mục tiêu về điểm số khác nhau ở từng môn thi)

Ghi chú: Nhóm thí sinh THPT là thí sinh dự thi chính có mục tiêu chung để xét tốt nghiệp, không bao gồm thí sinh tự do hoặc không tham dự đủ 6 hoặc 9 môn thi.

Plot Description
... Biểu đồ biểu diễn mối quan hệ và phân bố điểm thi thông qua hai giá trị Range (Khoảng biến thiên điểm số) (trục x) và Average (Điểm trung bình) (trục y) của nhóm thí sinh THPT.
Nhận xét: Phân bố điểm thi có mật độ cao ở nhóm thí sinh có điểm trung bình [4;6] và khoảng biến thiên [3;5]. Xét ở ngưỡng điểm trung bình là 5.0 và khoảng biến thiên là 2.0 (Mức đánh giá thí sinh đạt chuẩn) thì chỉ có 3% thí sinh đạt
... Biểu đồ biểu diễn tần số tích lũy giảm dần theo số lượng thí sinh đạt điểm trung bình các môn thi của nhóm thí sinh THPT.
Nhận xét: Đối chiếu với tỉ lệ tốt nghiệp của nhóm thí sinh này là 98,36% 4, điểm thi tối thiểu trung bình chung cho các thí sinh đã tốt nghiệp là 3.25 - 3.5, tỉ lệ giảm mạnh từ mức 4.0.

Kết luận: Điểm số có biến động mạnh không chỉ ở từng môn thi mà còn ở mỗi thí sinh. Việc này cho thấy sự khác biệt lớn trong khả năng và mục tiêu thi của thí sinh, ảnh hưởng đến phân bố điểm thi và việc đánh giá độ khó của đề thi.

2. Về số lượng thí sinh dự thi THPT Quốc Gia 2018 (Chứng minh Giả thuyết: Cách tổng hợp điểm thi chưa hợp lý)

a) Về số lượng thí sinh dự thi theo môn thi

|STT|Môn thi|Tổng số thí sinh|Thi để tốt nghiệp|%|Thi để xét tuyển|%|Khối| |-|-|-|-|-|-|-|-| |1|Toán|916515|433399|47|483116|53|A00,A01,B00| |2|Ngữ Văn|901626|250481|28|651145|72|C00,D01| |3|Tiếng Anh|816202|543966|67|272236|33|A01,D01| |4|Vật Lí|386731|206978|54|179753|46|A00,A01| |5|Hóa Học|389276|175752|45|213524|55|A00,B00| |6|Sinh Học|383298|295904|77|87394|23|B00| |7|Lịch Sử|565242|142076|25|423166|75|C00| |8|Địa Lý|548808|125642|23|423166|77|C00| |9|GDCD|479104|479104|100|||

[!NOTE] Môn Tiếng AnhSinh Học là các môn có tỉ lệ thí sinh lựa chọn để xét tuyển Đại học thấp, do đó đây là môn sẽ có phân phối điểm thi khác biệt rõ nhất khi tách 2 phần điểm. Môn Lịch SửĐịa Lý do chỉ có một khối thi duy nhất nên sẽ không có khác biệt nhiều so với phổ điểm gốc (toàn bộ thí sinh).

b) Về số lượng thí sinh dự thi theo khối thi

STT Khối Tổng số thí sinh có hình thành điểm Là khối thi có điểm cao nhất % % of Total
1 A00 382694 133927 35 15
2 A01 368370 46574 12 5
3 B00 381817 87394 22 9
4 C00 548411 423166 77 46
5 D01 811757 230924 28 25
STT Khối Số nguyện vọng %
1 A00 848444 30.83
2 D01 743246 27.01
3 A01 352149 12.8
4 C00 279742 10.17
5 B00 259317 9.42
6 Khác   10.49

[!NOTE] Đối chiếu giữa số lượng thí sinh (mỗi thí sinh/ một khối thi) và số lượng nguyên vọng. Khối C00 có số lượng thí sinh thi để xét tuyển cao hơn so với thực tế ≥ 143,000 thí sinh ([Tổng số nguyện vọng/Tổng số thí sinh có điểm khối C00 cao nhất] < 1).

[!IMPORTANT] Đối chiếu từ dữ liệu có sẵn là số nguyện vọng theo khối thi, các môn Lịch Sử, Địa Lýkhối C00 sẽ không được phân tích chính xác do không thể xác định số lượng thí sinh thực tế sử dụng điểm thi các môn và khối thi này để xét tuyển, nguyên nhân là do tỉ lệ thí sinh tham dự tổ hợp KHXH cao và thí sinh chỉ thi tốt nghiệp có xu hướng chọn tổ hợp môn này.

Kết luận:

3. Phân tích chi tiết điểm môn thi (Điểm thi của nhóm thí sinh xét tuyển)

|Cat|Plot|Description| |-|-|-| |Toán|...|Điểm thi của nhóm thí sinh xét tuyển thấp có xu hướng thấp, chưa đạt mức phân hóa (Q3 điểm thi tốt nghiệp = 4.8, Q1 điểm thi xét tuyển = 5.0), chỉ có 2.34% thí sinh đạt mức điểm ≥ 8.0. Đề thi chỉ mới phân loại được nhóm thí sinh xuất sắc và giỏi, chưa phân loại được nhóm thí sinh khá và trung bình khá.| |Ngữ Văn|...|Là môn tự luận và đặc thù toàn bộ thí sinh phải thi nên phổ điểm của cả 2 nhóm có xu hướng tập trung ở mức 5 - 6 điểm, ở mức điểm 7 trở lên, nhóm thí sinh thi xét tuyển nhiều hơn. | |Tiếng Anh|...|Phổ điểm trải rộng không hình thành rõ ràng đỉnh phổ điểm và điểm số lượng thí sinh đạt từng mức điểm chỉ chênh lệch trước và sau ~0.15%, chưa đủ dữ kiện để xác định mức điểm phân hóa. Số lượng thí sinh đạt điểm cao nhiều (~8% thí sinh đạt ≥ 8.0) và điểm thấp cũng nhiều (52.4% thí sinh đạt điểm < 5).| |Vật Lí|...|Môn Lý có phổ điểm khá giống với môn Toán nhưng xét về mức phân hóa thì tốt hơn ở nhóm điểm 7 - 8 (chênh lệch giữa các mức điểm là ~0.5% và có lượng thí sinh phủ được mức điểm 9 trở lên [Đề thi không quá khó]).| |Hóa Học|...|Nếu không tính ngưỡng đảm bảo chất lượng đề thi là mức 5.0 thì phổ điểm phân hóa tốt, phổ điểm tương tự môn Lý nhưng lệch sang trái khoảng 0.5 điểm. | |Sinh Học|...|Tương tự như môn Hóa, đỉnh phổ điểm thấp so với kỳ vọng, mức độ phân hóa kém hơn ở nhóm điểm 6 - 8.| |Lịch Sử|...|Chưa đủ dữ kiện để phân tích| |Địa Lý|...|Chưa đủ dữ kiện để phân tích| |Giáo dục Công Dân|...|Phổ điểm chưa đạt chuẩn, là môn thi không hoặc ít nằm trong các khối thi xét tuyển nhưng điểm thi cũng cần phải tuân theo quy tắc 50 cơ bản - 50 nâng cao vì điểm thi còn dùng để xét tốt nghiệp nên cần có sự đồng đều về điểm số.|

4. Tổng hợp điểm khối thi

CDF PDF
... ...
P A00 A01 B00 D01 C00
30% 19.50+ (40355) 20.60+ (14080) 18.35+ (26440) 18.15+ (69469) 16.25+ (130743)
20% 20.50+ (26982) 21.60+ (9417) 19.55+ (17664) 19.30+ (46996) 17.25+ (90987)
10% 21.85+ (13737) 22.90+ (4699) 21.25+ (8793) 20.90+ (23618) 19+ (44180)
5% 22.95+ (6883) 23.80+ (2406) 22.50+ (4477) 22.10+ (11884) 20.50+ (22274)
1% 24.8+ (1375) 25.35+ (471) 24.06+ (906) 23.95+ (2394) 23.50+ (4372)

5. Xu hướng điểm thi theo khu vực

Phân phối tỉ lệ thí sinh lựa chọn môn thi là môn xét tuyển của từng khu vực Phân phối tỉ lệ thí sinh theo khối trên toàn khu vực
... ...
Toán Ngữ Văn
... ...
Tiếng Anh Vật Lí
... ...
Hóa Học Sinh Học
... ...
Lịch Sử Địa Lý
... ...
A00 A01
... ...
B00 C00
... ...
D01  
...  

6. Xác định các giá trị ngoại lai (Outliers)

image

Toán Văn
... ...
Tiếng Anh Vật Lí
... ...
Hóa Học Sinh Học
... ...
Lịch Sử Địa Lý
... ...

Nhận xét: Từ kết quả phân tích cho thấy, phần lớn điểm số cao là của các thí sinh dự thi đúng 3 môn thi là Toán, Ngữ Văn và Lịch Sử : Có 3,978 thí sinh đạt điểm cao môn Lịch Sử và 292 thí sinh đạt điểm cao môn Toán.

image

image

V. Bàn Luận

Kể từ khi đổi tên kỳ thi THPT Quốc Gia thành Kỳ thi trung học phổ thông6, tiếng Anh luôn là môn được đánh giá là “đội sổ” do điểm trung bình thi thấp và luôn có 2 đỉnh hình thành (một ở nhóm điểm thấp và một ở nhóm điểm cao). Tuy nhiên, khi xét điểm thi 4 năm từ 2019 - 2022 với cách lọc điểm tương tự thì nhận thấy rằng: Môn tiếng Anh đã giảm mức độ phân hóa đáng kể, tính đến năm 2022, mức độ phân hóa chỉ còn 1 điểm (mức 9 - 10) điểm. Trong khi đó điểm thi tốt nghiệp vẫn giữ mức đỉnh 4.0. Ngoài ra, số lượng thí sinh miễn thi môn tiếng Anh tương đối cao (Năm 2021: 28,620, Năm 2022: 35,391)7. Do đó, đề thi môn tiếng Anh không đủ chuẩn để dùng cho xét tuyển mà chỉ đơn thuần là bài thi xét tốt nghiệp,trong khi đó chỉ tiêu dùng bài thi tốt nghiệp THPT Quốc Gia hiện nay vẫn là xu hướng chính do dễ tiếp cận với hầu hết thí sinh so với các kỳ thi riêng8.

Năm Điểm thi tốt nghiệp Điểm thi xét tuyển
2019 ... ...
2020 ... ...
2021 ... ...
2022 ... ...
  1. Ngoc Ha (2018, Jun, 24). Hơn 925.000 thí sinh dự kỳ thi THPT quốc gia 2018. Báo Tuổi Trẻ. https://tuoitre.vn/hon-925-000-thi-sinh-du-ky-thi-thpt-quoc-gia-2018-20180623192739292.htm 

  2. Minh Giang (2018, Apr, 27). Hơn 2,7 triệu nguyện vọng xét tuyển đại học 2018. Báo Tuổi Trẻ. https://tuoitre.vn/hon-2-7-trieu-nguyen-vong-xet-tuyen-dai-hoc-2018-2018042711360019.htm 

  3. Tran D. P., Vu C. T., (2023). Tiêu chuẩn định lượng cho một bảng điểm kết thúc học phần đẹp. Tạp Chí Nghiên Cứu Khoa Học & Phát Triển. Tập. 2 Số. 1, 35-40. https://vjol.info.vn/index.php/jsrd/article/view/78451

  4. Quynh Nga (2018, Jul 12). Tỷ lệ học sinh tốt nghiệp THPT năm 2018 đạt 97.57%, Báo Tổ Quốc. https://toquoc.vn/ty-le-hoc-sinh-tot-nghiep-thpt-nam-2018-dat-9757-99240152.htm 

  5. Gian Lận Thi Cử. Báo Thanh Niên. https://thanhnien.vn/trend-2018-gian-lan-thi-cu-185815811.htm 

  6. Ha Linh (2020, Apr 22). Thứ trưởng Nguyễn Hữu Độ lí giải vì sao ‘đổi tên’ kỳ thi THPT năm nay. Báo Tiên Phong. https://tienphong.vn/thu-truong-nguyen-huu-do-li-giai-vi-sao-doi-ten-ky-thi-thpt-nam-nay-post1234069.tpo 

  7. Ba Duy (2023, Dec 28). Thí sinh được miễn thi tốt nghiệp do có chứng chỉ ngoại ngữ quốc tế tăng vọt. Vov2.https://vov2.vov.vn/giao-duc-dao-tao/thi-sinh-duoc-mien-thi-tot-nghiep-do-co-chung-chi-ngoai-ngu-quoc-te-tang-vot-46560 

  8. Pham Mai (2024, Jun 29). Bộ GD-ĐT sẽ đề nghị trường đại học tăng chỉ tiêu xét tuyển theo điểm thi THPT. Báo điện tử VietnamPlus. https://www.vietnamplus.vn/bo-gd-dt-se-de-nghi-truong-dai-hoc-tang-chi-tieu-xet-tuyen-theo-diem-thi-thpt-post961965.vnp